Telewizory LED mają jedną charakterystyczną cechę: nawet gdy piksele są wyłączone, światło z podświetlenia nadal przenika przez ekran — jest to cecha struktury panelu LED. W efekcie nie są w stanie wyświetlić prawdziwej czerni; zamiast tego czerń wygląda jak ciemnoszary kolor. Producenci telewizorów postanowili zamienić tę wadę w zaletę i opracowali algorytmy, które wyłączają podświetlenie podczas wyświetlania czerni. Każda marka nadała własną nazwę tej technologii, co doprowadziło do powstania około 50 różnych określeń dla local dimming. Niektóre firmy mają ich nawet około dziesięciu, chociaż obecnie algorytmy te są standardowymi podprogramami wbudowanymi w procesor i producenci telewizorów nie rozwijają już własnych systemów lokalnego ściemniania.
Rodzaje local dimming
Jak wspomniano wcześniej, pomimo ogromnej liczby nazw handlowych, w rzeczywistości istnieją tylko trzy główne rodzaje local dimming. Technicznie można je dalej dzielić w zależności od typu panelu LED, ale te różnice nie są istotne dla większości konsumentów. Skupmy się więc na trzech podstawowych typach local dimming, które faktycznie spotkasz w nowoczesnych telewizorach.
Local dimming typu edge-lit
W telewizorach LED z podświetleniem krawędziowym (edge-lit) local dimming jest często bardziej terminem marketingowym niż faktyczną funkcją. Te telewizory wykorzystują paski LED umieszczone wzdłuż krawędzi ekranu — najczęściej na dole — które rozpraszają światło na całą powierzchnię panelu. Ponieważ tego typu podświetlenie oświetla duże fragmenty ekranu jednocześnie, precyzyjne ściemnianie jest bardzo ograniczone. Teoretycznie telewizor mógłby ściemnić lewą lub prawą połowę ekranu, ale rzadko ma to praktyczne zastosowanie w rzeczywistych materiałach. Algorytm sterujący jest zazwyczaj bardzo prosty i wyłącza podświetlenie tylko wtedy, gdy połowa ekranu jest całkowicie czarna — co jest rzadkim przypadkiem. W praktyce telewizory edge-lit — zwłaszcza modele budżetowe — nie oferują znaczącego local dimming.
Local dimming typu full-array (FALD)
Local dimming full-array stało się możliwe dzięki wprowadzeniu paneli LED z podświetleniem rozmieszczonym równomiernie na całej powierzchni za ekranem. W tych telewizorach diody LED są podzielone na strefy, którymi można sterować niezależnie. W modelach podstawowych stref jest niewiele, a logika ściemniania jest prosta. W modelach wyższej klasy jest ich kilkadziesiąt z bardziej zaawansowaną kontrolą, co pozwala na dokładniejsze ściemnianie dopasowane do wyświetlanej treści. Ta metoda zapewnia widoczną poprawę kontrastu, ale ma swoje ograniczenia: każda strefa obejmuje stosunkowo dużą powierzchnię ekranu, co ogranicza precyzję i może powodować efekty halo (rozbłyski) wokół jasnych obiektów na ciemnym tle.
Mini LED
Technologia Mini LED to duży krok naprzód w podświetleniu. Telewizory Mini LED wykorzystują setki, a nawet tysiące bardzo małych diod LED rozmieszczonych na całej tylnej powierzchni panelu, co pozwala na znacznie większą liczbę stref ściemniania. Dzięki temu możliwa jest bardzo precyzyjna kontrola jasności i ciemności na ekranie. W efekcie telewizory Mini LED oferują dużo lepszy kontrast, głębszą czerń i lepszą jakość obrazu w ciemnych scenach w porównaniu z tradycyjnymi telewizorami LED. Local dimming w tych modelach działa naprawdę dobrze i w niektórych scenariuszach może konkurować z OLED — zwłaszcza pod względem jasności. Jednak taka jakość wiąże się z wyższymi kosztami — panele Mini LED są nadal drogie i zwykle stosowane są w modelach z najwyższej półki.
Local dimming a marketing
Termin local dimming jest często wykorzystywany w marketingu, czasem nawet wtedy, gdy technologia jest źle zaimplementowana lub całkowicie nieobecna. Producenci wymyślają własne nazwy — takie jak „Micro Dimming”, „UHD Dimming” czy „Supreme Contrast” — które brzmią imponująco, ale technicznie mogą oznaczać jedynie prostą obróbkę obrazu bez rzeczywistych stref podświetlenia. Co więcej, konsumenci rzadko otrzymują informacje o kluczowych parametrach: ile jest stref ściemniania, jaki typ podświetlenia jest stosowany, czy występuje efekt halo wokół jasnych obiektów na ciemnym tle. Wszystko to tworzy iluzję wysokiej jakości, podczas gdy rzeczywisty obraz może pozostawiać wiele do życzenia.
W efekcie local dimming stało się raczej narzędziem marketingowym niż techniczną cechą. Jest to szczególnie powszechne w telewizorach ze średniej i niższej półki cenowej, gdzie ma na celu podniesienie atrakcyjności specyfikacji. Prawdziwe zalety są widoczne tylko w drogich modelach z pełnym local dimmingiem (Full Array Local Dimming lub Mini LED) i mocnym procesorem obrazu. Reszta to w dużej mierze iluzja podtrzymywana sloganami reklamowymi.
